Solozeilen: een extra dimensie

Eind september 2010 heb ik voor de tweede keer deelgenomen aan de ‘200 myls solo’, en zoals de naam al doet vermoeden is dat een wedstrijd over 200 zeemijlen die je alleen moet volbrengen. Dit jaar was een Lustrumjaar; het derde lustrum. De oorsprong van deze prestatietocht / wedstrijd ligt in Huizen. Jan Luyendijk (altijd erg actief geweest bij AVOH en Gooierhaven) is degene die 15 jaar geleden is begonnen met de organisatie van deze zeer uitdagende zeiltocht. De wedstrijd is populair. Inschrijven gebeurt mazaal rond  1 april, omdat het aantal deelnemers is gemaximeerd tot 100.  Daarna is het geduldig wachten tot eind september, voordat de eerste mijlen kunnen worden gevaren. Op zich handig, omdat in de tussentijd een groot deel van de ‘Veiligheidschecklist’ als verlanglijstje kan worden gebruikt bij verjaardagen of andere feestelijkheden, zoals in mijn geval een housewarming. “Heb je echt een emmer vol vuurpijlen nodig voor je nieuwe huis?”

Dit jaar was een zeer afwisselende en grensverleggende race. In het begin was er erg weinig wind en werd er veel van het geduld gevraagd, terwijl vanaf donderdag de wind stevig doorzette, met op vrijdagavond zelfs windkracht 7 met af en toe een uitschieter naar 8 beaufort. Ik zal beginnen bij het begin.

Voorbereidingen

Ruim voor de wedstrijd worden via de website de vier banen bekend gemaakt. Met getijdetabellen en denkbeeldige windrichtingen kun je van elke baan vooraf bepalen onder welke condities een baan juist wel of niet interessant is. Twee banen (Baan 1 en 2) gaan voor een groot deel over stromend water van de Noord- en Waddenzee. Elk van de vier banen kent overigens hetzelfde begin op het Markermeer (langs gegeven tonen bij Durgerdam, Volendam, Hoorn en vervolgens Lelystad). Daarna begint het veld zich te splitsen. Diegenen die Baan 1 varen gaan stuurboord uit weer terug over het Markermeer naar Durgerdam, alle andere deelnemers gaan door de sluis richting het IJsselmeer. Vorig jaar heb ik baan 1 gevaren, dit jaar ging ik door de sluis en heb gekozen voor de vernieuwde baan 2 die voor een groot deel over Waddenzee en boven de eilanden Texel en Vlieland gaat. De andere deelnemers uit Huizen, Cees Vos met de HoutNsteen en Fred Avezaat met de Sundance Kid, hebben voor andere banen gekozen, respectievelijk Baan 1 en Baan 4.

 Dag 1 – Woensdag 22 september

Tot aan Lelystad ging het zeer voorspoedig. Lekker windje (ongeveer 10 knopen), alleen in het laatste rak zakte de wind er een beetje uit. Er bleef echter voldoende staan om met lange klappen al kruizend in Lelystad aan te komen. De Kick is met zijn 25 voet een van de kleinere boten, maar ik kon behoorlijk met de grotere jachten (sommige zelfs 40 voet) meekomen. Tevreden ging in door de sluis. Overigens is het dan zo dat bij een gegeven merkteken (in het geval van Lelystad de OVD3) de klok voor de zeiltijd even stil wordt gezet en dat je op de motor naar een andere merkteken vaart aan de noordkant van de sluis alwaar je weer opnieuw start. Ook bij die herstart zag allles er nog rooskleurig uit (mijn hoofd waarschijnlijk ook, want ik had me die eerste dag nog niet ingesmeerd), maar zeer kort daarna doofde de wind volledig. In mijn voorbereidingen had ik berekend dat ik uiterlijk om 3 uur s’ nachts in Den Oever moest aankomen om dan na een rustperiode de volgende ochtend met stroom mee aan mijn rondje Eilanden te beginnen. Ik had vooraf nooit gedacht dat dat ook maar enigzins het geval zou kunnen zijn, maar het was uiteindelijk na een zeer lange, geduldige en vermoeiende dag 2:30 toen ik in Den Oever aankwam.

Dag 2 – Donderdag 23 september

De volgende morgen ging ik zoals gepland naar buiten en met een dikke stroom mee (soms ruim 3 knopen!) over de Waddenzee richting het Molengat tussen Den Helder en Texel. Alles was prima bezeild met een heerlijke windkracht 3-4. Genieten! In het Molengat ook nog de spi er op en gaan! Op de GPS ging het  hard; regelmatig ruim negen knopen over de grond. De wind zette door naar windkracht 5 en de spi werd vervangen door een uitgeboomde genua (spinnakeren op de stuurautomaat is erg onrustig en de kans op een gijp of uit het roer lopen is te groot als het meer dan windkracht 4 waait en er een golven van achteren onder de boot door rollen).  Bij Vlieland werd de windeen stuk rustiger en heb ik besloten om in de haven van Vlieland te overnachten en om met het volgende tij (ruim 12 uur later) en waarschijnlijk meer wind weer verder te gaan richting Harlingen. Om 18:30 lag ik afgemeerd in Vlieland. Erg leuk, want ik kom zeker twee keer per jaar op Vlieland, maar was er nog nooit met onze eigen boot naar toe gevaren.

Dag 3 – Vrijdag 24 september

Ik was op voor dag en douw (3:30) en ben tegen de stroom in naar het laatste tonnetje gevaren waar ik de avond ervoor met stroom mee was langsgevlogen. Wat een stroming! En wat duurt het dan lang om daar ruim 3 mijl tegen in te varen, ook al is dat op de motor. Eenmaal aangekomen en weer gestart bij de ZS5 leek het alsof een elastiek me weer terug naar Vlieland trok. Met weer geweldige snelheden over de grond (8 a 9 knopen) naar Harlingen gezeild. Het stuk dat pal in de wind lag was ruim genoeg om met een beperkt aantal slagen doorheen te komen.

Oppassen voor de ferries en vooral de vissersboten die volle snelheid door geul heen varen! In Harlingen heb ik een taktische rustpauze ingelast. De wind zou namelijk naar het Noordwesten draaien, terwijl de wind bij aankomst in Harlingen nog uit het Zuidwesten kwam. NW is ideaal voor de Boontjes richting Kornwerderzand en dus het wachten meer dan waard. Na ongeveer 3,5 uur en een aantal flinke buien was het zover. En inderdaad de Boontjes was/waren bezeild. Na de sluisdoorgang op het IJsselmeer gelijk doorgevaren richting de Oude Zeug. Het windje was nog steeds NW 3, maar er werd meer wind aangekondigd. Eerder in de race waren dat nog waarschuwingen voor 7-8, nu werd gewaarschuwd voor windkracht 6. Twee rakken verder (waarvan overigens nog 1 op spi aangezien de Ando en ik een prive-race hadden) was het om 19:30 dan zover, maar dan geen windkracht 6 maar die eerder beloofde windkracht 7 – 8. Snel een dubbel rif in het grootzeil een de rolgenua bijna helemaal weg. Na de tonronding voor Medemblik en een stroomrondje, voor de wind (en inmiddels in het pikkedonder) richting Enkhuizen. Ondanks dat er bijna geen zeil meer op stond, surfde de Kick over de snel opgebouwde golven ruim 9 knopen door het water. Een beetje teveel van het goede en al helemaal omdat ik in deze omstandigheden de stuurautomaat niet kan meer vertrouwen en alles met de hand aan de helmstok moest doen. Bij het volgende merkteken (KG) heb ik de baan verlaten en in de kom van Enkhuizen voor anker gegaan. Welverdient een heel effectief biertje gedronken. Licht aangeschoten ben ik kort daarna heerlijk in slaap gevallen (overigens nog wel flink gedroomd over kapzeizen, mmmm…).

Dag 4 – Zaterdag 25 september

De volgende morgen weer vroeg, maar met daglicht, aan de laatste zeildag begonnen. Aan alle verplichtingen voor wat betreft  rustperiodes had ik voldaan en aangezien de wind later die dag weer zou afnemen, was het zaak zo snel mogelijk te finishen. Zo gezegd, zo gedaan. In een dikke wind, met af en toe heftige buien met nog meer wind en gekke windshifts, via Urk, Lelystad, Hoorn en Volendam naar Durgerdam gevaren. Ongeveer half 8 ‘s avonds was ik weer terug op de plek waar ik vier dagen daarvoor gestart was.

De prijsuitreiking – Prijs voor de snelst ongecorrigeerde gezeilde tijd!

Aan de hand van alle GPS gegevens en het logboek wordt door de wedstrijdleiding in de twee weken na de wedstrijd de stand opgemaakt. Dit jaar een 20^ste plaats. Wat bleek: het in een haven wachten op de windshift is niet beloond. In tegendeel: de tacktisch slimme actie in Harlingen bleek niet toegestaan. De 3,5 uur aan de kant was dus rusttijd, maar zeiltijd! Volgend jaar nog beter de wedstrijdbepalingen lezen en hopelijk weer een aantal plaatsen naar voren in het eindklassement. Toch ging ik niet met lege handen naar huis. Van alle deelnemers tussen de 25 en 30 voet had ik de snelste zeiltijd!

Cees Vos was overigens de snelste van de drie deelnemers uit Huizen. Hij viel net buiten de prijzen en werd 4^e overall. Een zeer knappe prestatie!

Tot slot

Wat veel mensen me vragen, en wat ik me zelf vooraf ook afvroeg, is of je je erg eenzaam en verveelt voelt als je al die dagen alleen aan het varen bent. Mijn antwoord is nee. Ik verveel me geen moment en voel me alleen daardoor al niet eenzaam. Verder zij er bijna altijd wel andere deelnemers in de buurt. Ik ben aldoor druk in gedachte over weersveranderingen, zeilvoering, wedstrijdtacktiek, zeiltrim, onderlinge wedstrijdjes met deelnemers die je tegenkomt, eten en drinken, rustperiodes en ga zo maar door. Je komt wel anders van de boot. Dus niet als gevolg van vervelen of eenzaamheid, maar juist omdat je erg intens hebt geleefd. Solozeilen is daarom wat mij betreft een extra dimensie van het zeilen. Je leert jezelf  en ook de boot in alle (dus ook extreme) situaties veel beter kennen. Dat solozeilers na een wereldomzeiling hun boot zoenen, daar heb ik nu alle begrip voor. Die Kick, dat is een prima maatje en volgend jaar doen we weer mee!